5 feb - Tussenjaar voorkomt verprutsen studiekeus

Het tussenjaar wordt meer en meer een serieus alternatief voor studenten. Decanen van middelbare scholen volgen nu trainingen om hun leerlingen beter te kunnen wijzen op de mogelijkheden, maar ook op de risico's van een jaartje pauze nu het tussenjaar uit het verdomhoekje komt. Zo'n studieloos jaartje is zo slecht nog niet, als er maar een goed plan ligt voor wat de geslaagde scholier met zijn of haar vrije tijd gaat doen. Sterker, Amerikaanse topuniversiteiten raden nieuwe studenten zelfs aan om er eerst een jaartje tussenuit te gaan, om daarna fris aan een nieuwe studie te beginnen.

Uit de laatste cijfers van Nuffic, een organisatie voor internationalisering in het onderwijs, blijkt dat ongeveer 9 procent van de studenten een tussenjaar neemt. Tot 2013 groeide dat aantal al van bijna 7 naar bijna 10 procent. Doordat de regering de studiefinanciering afschafte en door het leenstelsel ontstond een flinke dip naar slechts 5 procent in 2015. Studenten wilden snel doorleren, zodat ze niet onder het leenstelsel zouden vallen. Na een dip zit de studiepauze nu echter weer in de lift.

Alternatief

Decanen van middelbare scholen en studieloopbaanbegeleiders in het mbo zien het tussenjaar steeds meer als serieus alternatief. Zeker als leerlingen niet goed weten wat ze willen studeren, kan een pauze nuttig zijn. Daarom verdiepen meer begeleiders zich in een goede voorlichting over het tussenjaar. De NVS-NVL, een vereniging voor begeleiders in het voortgezet onderwijs en mbo, biedt sinds oktober trainingen aan. ,,We krijgen veel aanvragen omdat een tussenjaar als een goede optie wordt gezien, maar decanen en studieloopbaanbegeleiders er weinig van weten'', verklaart Ellen Rozeman, coördinator van de NVS-NVL-academie.

De decanen en begeleiders willen de scholieren niet zomaar een jaar niets laten doen. Want zo'n tussenjaar brengt wel degelijk risico's met zich mee. Sommige jongeren verliezen hun zin om alsnog te gaan studeren, vervelen zich of vinden een baan. Maar er zijn ook kansen; de tieners kunnen gaan reizen, zich beraden op de juiste studiekeuze of vrijwilligerswerk gaan doen. ,,Ruim de helft van de jongeren blijft gewoon in Nederland. Het is belangrijk dat ze een goede invulling geven aan dat jaar'', vertelt Daniëlle Vogels, die decanen traint en bezig is met de oprichting van het TussenjaarKennsicentrum.

Tussenjaarbeurs

In maart is er in Utrecht een tussenjaarbeurs, waar decanen maar ook leerlingen en hun ouders meer informatie kunnen vinden. Er zijn bijvoorbeeld steeds meer programma's voor studenten om hun tussenjaar nuttig te besteden. Op diverse hogescholen en bij coaches kunnen leerlingen terecht voor hulp bij een goede studiekeuze. Overigens zijn dergelijke programma's niet alleen voor studenten die bewust een tussenjaar nemen, maar ook voor eerstejaars die stoppen met hun studie. Ter illustratie: in het hbo valt een op de drie studenten uit door een foute studiekeuze.

Coach Loth van Veen, van studiekeuzeorganisatie Intermijn, helpt studenten tijdens zo'n tussenjaar (of na uitval) bij het maken van een goede keuze. Als docent Nederlands op een middelbare school zag ze hoe scholieren daarmee worstelden. ,,Ze waren zo bezig met hun examen dat de studie bij veel leerlingen ver weg leek. Op school was er te weinig tijd om die scholieren echt goed te helpen.''

Vervolgens zag ze als docent bij een hbo-opleiding de andere kant. ,,Dan zag ik dat een student niet aanwezig was en hoorde ik van studiegenoten: oh, die is gestopt. Gewoon van het ene op het andere moment. En ik had geen idee wat zo'n student de rest van het jaar ging doen.''

Heftig

De studenten volgen een intensief programma, drie maanden lang, vier dagen per week. Ze krijgen gastdocenten op bezoek, brengen bezoekjes aan bedrijven en gaan op zoek naar hun kwaliteiten. Van Veen: ,,Ouders zeggen soms tegen hun kinderen: begin maar gewoon aan een studie. Je kunt altijd nog stoppen. Ik vind dat heftig, want stoppen veroorzaakt een gevoel van falen en onzekerheid bij studenten. Een tussenjaar kan heel nuttig zijn.''

Vijf tips voor studiekiezers

Coach Loth van Veen en collega Annemieke Offerman schreven het Studiekeuze Doeboek om leerlingen en hun ouders te helpen bij het vinden van de juiste studie. Vijf tips.

•  Start de zoektocht bij jezelf. Het aanbod van studies in Nederland is groot. Er zijn zo'n 2.500 studies waaruit je kunt kiezen. Gelukkig passen die niet allemaal bij jou. Ontdek eerst meer over jezelf. Wat zijn je kwaliteiten en interesses? Op welke manier leer jij het beste? Pas als je dit weet, kun je passende studies gaan selecteren.

• Onderzoek studies grondig. Bezoek open dagen, praat met studenten en docenten van opleidingen, doe mee aan proefstudeerdagen en kijk studiemateriaal in. Doe er alles aan om zoveel mogelijk informatie over de studie te verzamelen.

• Onderzoek het werkveld. Zet je eigen netwerk en dat van je ouders in, zowel online als offline. Via Facebook en LinkedIn kun je makkelijk zien hoe je met professionals die jij interessant vindt contact kunt leggen. Stel vragen, bezoek organisaties en ontdek meer over ambities en drijfveren.

•  Ga na of er een match is. Onderzoek of de studies en het bijbehorende werkveld matchen met jouw antwoorden op de vragen 'wie ben ik?', 'wat kan ik?' en 'wat wil ik?'. Zo vind je een studie die écht bij je past. Nu en later.

•  Relativeer. De perfecte studie bestaat niet. Kijk naar het totaalplaatje. Er zullen altijd dingen zijn die je minder leuk vindt aan een studie: een vak dat minder leuk is of een stage die tegenvalt. Probeer het geheel te overzien.

Bron: ad.nl